Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο αυτοί που επέστρεψαν δεν ξαναφόρεσαν βράκα αλλά μια μικτή φορεσιά παντελόνι – κυλόττα τύπου στρατιωτικού που μπαίνει μέσα στα στιβάνια. Επίσης, αποτελείται από το μεϊτάνι και γιλέκι, ζώνη φαρδιά υφαντή και το μαύρο μαντήλι στο κεφάλι. Σιγά-σιγά αφήνουν το μεϊτάνι – γιλέκι και στη θέση του μπαίνει το μαύρο πουκάμισο που μαζί με την κυλόττα το μαύρο μαντήλι και τα στιβάνια εξακολουθεί να φοριέται ακόμα και σήμερα. Σαν πανωφόρι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το γαμπά.

Ο,τι υφάσματα περίσσευαν από τις ανδρικές στολές χρη­σιμοποιούσαν για να φτιάξουν τις παιδικές αλλά πάντα λεπτοδουλεμένες και με γούστο. Τα αγόρια φορούσαν το σαλβάρι ή γκυλοτάκια. Πάντα στιβανάκια.

Τα κορίτσια βάζανε φορεματάκια όπως τα γυναικεία φελπένια όχι όμως φούστα και σάκκο, αλλά μονοκόμματα. Ήταν αντιγραφή του γυναικείου αλλά με πιο χαρούμενα υφάσματα, χρωματιστές τρέσες και πάντα ποδιά και μαντήλι.

Η σάρτζα παρουσιάζεται στα μέσα του 17ου αιώνα και τη φορούσαν γυναίκες κάθε ηλικίας. Από τότε και μέχρι σήμερα τη φορούν οι ψικαρούδες δηλαδή οι κοπελιές που αποτελούν την συνοδεία της νύφης. Είναι η σκολιανή φορεσιά των γυναικών.

Τα κομμάτια που την αποτελούν είναι:

Το σαλβάρι, μακριά βράκα από φαντή βαμβακερή μπόλια. Για τις επίσημες εμφανίσεις είχαν κεντημένο μεταξωτό ύφασμα με λουλούδια και πουλιά που τοποθετούνταν πάνω από τον αστράγαλο στα σημεία που φαίνονταν και το προσάρμοζαν ανάλογα. Επειδή είχε πολλή δουλειά και δεν θέλανε να φθαρεί- το βάζανε και το βγάζανε ράβοντας το πρόχειρα ανάλογα με την περί­πτωση. Η πουκαμίσα είναι μεταξωτή κεντημένη στον ποδόγυρο στις άκρες των μανικιών και στο λαιμό ή τελειωμένη με πλεκτό στα σημεία αυτά. Η σάρτζα (το κόκκινο πανί) μισή φούστα χρώματος κόκκινου που μπαίνει πίσω σηκωμένη μπροστά και πλάγια με χρυσοκέντητη τρέσα στο τελείωμα, που έδωσε και το όνομα σε όλη τη στολή.

Η ποδιά είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα, λευκή φαντή με πολλά χρώματα στα γεωμετρικά σχήματα που τη διακοσμούν στο κάτω άκρο της και τελειωμένη με φουντάκια χρωματιστά δενόταν με τα βαστάγια πίσω στην μέση γυρίζοντας μπροστά το δέσιμο.

Το ζιπόνι φτιαγμένο από μαύρη τσόχα ή βελούδο σε διάφορα χρώματα, κεντημένο με σύρμα χρυσό ή ασημένιο και από τα τέλη το 19ου αιώνα ράβεται με χρυσά κορδόνια (ντεχλίρια).

Η ζώνη χρώματος κόκκινου που ήταν και αυτή υφαντή, το μαντήλι αραχνο­ΰφαντο μεταξωτό κόκκινο τετράγωνο με λουλούδια με κρούσα χρυσά ή ασημένια γι’ αυτό και λεγόταν χρυσομπόλια ή ασημομπόλια και μεταγενέστερα τα κρούσα ήταν βαμβακερά κίτρινα ή πράσινα.  Τα κοσμήματα του στήθους ήταν γιορντάνια με χρυσά φλουριά και μαμουντιέδες, αμπρακάμοι και μποτόνια και ένα μεγάλο σταυρό με πολύχρωμα πετράδια. Απαραίτητη ήταν η βελούδινη μαύρη κορδέλα ρε χρυσά νομίσματα που έσφιγγε το λαιμό και λεγόταν μανιάκι. Στη ζώνη τοποθετείται το μπασαλάκι που είναι ένα αργυροποίκιλτο μαχαιράκι με ασημένιο φουκάρι. Η κοπέλα που το φορεί δείχνει ότι είναι “λογόδοσμένη” και οτι ανήκει και μόνο στον άνδρα της και κανείς δεν μπορούσε να την διεκδικήσει. Επίσης είχε και πρακτική αξία γιατί μπορούσε να υπερασπιστεί με αυτό τον εαυτό της και την αξιοπρέπεια της όποτε κινδύνευε

Φοριόταν στα Ανώγεια, τα Σφακιά και στην Κίσσαμο με ιδιαιτερότητες σε κάθε περιοχή. Ήταν νυφική στολή για τις πιο πλούσιες και επιφανείς την οποία δάνειζαν και στις φτωχότερες.

Στα Ανώγεια το ζιπόνι του χρυσόπλεκτου λεγόταν μπαχριές. Από τσόχα ή βελούδο εκλεκτής ποιότητας σε διάφορα χρώματα κεντημένο ολόκληρο με σύρμα χρυσό γι’ αυτό λέγεται και χρυσοζίπονο. Γεμάτο με σχέδια έχει πολύ περισσότερο κέντημα από το ζιπόνι της σάρτζας. Κάποιες φορές δεν έχει μανίκια είναι μόνο γιλέκο, φούστα του είναι κόκκινη ή χρυσή με μικρές και χρυσή τρέσα στο τελείωμα. Πουκάμισο μεταξωτό με δαντέλες στα τελειώματα. Η διαφορά του Ανωγειανού χρυσόπλεκτου από τα είναι στο κάλυμμα του κεφαλιού. Στα Ανώγεια αποτελείται από ύφασμα μεταξωτό παραλληλό­γραμμο με χρυσή τρέσα γύρω-γύρω. Πριν από αυτό φορούσαν στεφάνι χοντρό από άσπρο ύφασμα την Καπαστή που πάνω της έμπαινε το πέπλο με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζει δύο σειρές από την χρυσή τρέσα στο μέτωπο όπου φορούσαν και κόκκινη βελούδινη κορδέλα με χρυσά νομίσματα το Κουχελιάκι.

Αυτό ήταν το σημάδι που πήγαινε ο γαμπρός πρώτη φορά στην νύφη και το φορούσε στο γάμο.

Ζώνη κόκκινη όπως της σάρτζας ή ζώνη φτιαγμένη από το ύφασμα της φούστας που στερεώνονταν με πόρπη-κόσμημα δουλεμένη με την τεχνική της αργυροχρυσοχοϊας και ποδιά που άλλοτε τη φορούσαν και άλλοτε όχι. Το μπασαλάκι (μαχαιράκι) στη μέση και πολλά κοσμήματα δαχτυλίδια, βραχιόλια, σκουλαρίκια από πεντόλιρες, χρυσές φούσκες ή μποτόνια και ο λαιμός γεμάτος από γιορντάνια, μποτόνια κολαίνες και αμπράκαμους με ένα μεγάλο σταυρό στη μέση .

Είναι η επίσημη αντρική στολή

Γίνεται με τσόχα ανοικτού χρώματος και αποτελείται από τα εξής κομμάτια¨

Τη βράκα, τσόχινη κεντημένη με γαϊτάνι τη ραφή, το μαύρο πουκάμισο, το γιλέκι και το μεϊντάνι κεντημένο με πολλά γαϊτάνια, πολυτελές ρούχο ασυμβίβαστο με την ραγιαδοσύνη. Τη ζώνη χρώματος μπλε και κόκκινου μεταξωτή μήκους 5-6 μέτρων. Το κρουσάτο μαντήλι που είναι μαύρο μεταξωτό ή βαμβακερό με κρούσα και δένεται στο κεφάλι αφού πρώτα απλωθεί σε τρίγωνο. Τα καρτσόνια που είναι πλεκτές  κάλτσες μαύρου χρώματος. Τα στιβάνια μαύρα από αδιάβροχο δέρμα, τα οποία φτιάχνονται από παραδοσιακούς τσαγκάρηδες των Ανωγείων. Την καδένα που είναι ασημένια και κρέμεται από το λαιμό για να μπει το ρολόι που τοποθετείται στην τσέπη του γιλέκου ή μπήγεται στην ζώνη. Το χαρακτηριστικό κρητικό μαχαίρι με λαβή από κόκαλο και ασημένια θήκη.

Ο γαμπάς σαν πανοφώρι από φόντο πανί (φάδι με στιμόνι μάλλινο), το φάδι χοντρό και στη συνέχεια πατιότανε με τα πόδια σε σκάφη με σαπούνι και λίγο νερό για να γίνει μαλακό και αδιάβροχο