Διαδρομή: Καταφύγιο Ε.Ο.Σ. Ρεθύμνου – Οροπέδιο Νίδας

– Συνολικό Μήκος: 14 km

– Ώρες Διαδρομής: 3 ώρες και 20′- Προτεινόμενη Περίοδος: Απρίλιος – Οκτώβριος Δυσκολία Διαδρομής: Πορεία σε μεγάλα υψόμετρα

– Γυμνό τοπίο χωρίς ίσκιο

– Είδος Σηματοδότησης: Ε4 (κόκκινα σημάδια – σωροί πέτρας)

Πίσω ακριβώς από το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. τμήμα Ρεθύμνου, υπάρχει ο χαρακτηριστικός “Τουμπωτός Πρίνος” αριστερά του οποίου ξεκινάει το μονοπάτι για την ανάβαση στην κορυφή. Η πορεία είναι σταθερά ανηφορική, γίνεται σε ευδιάκριτο μονοπάτι έχοντας σχεδόν πάντα οπτική επαφή με το διάσελο ανάμεσα στον Αγκαθιά και την κορυφή του Τιμίου Σταυρού. Στην αρχή και για 45′ περίπου έχουμε αριστερά μας τον ξερό χείμαρρο παράλληλα με τον οποίο ανεβαίνουμε μέχρι που συναντάμε δεξιά μας μικρή καταβόθρα σε σημείο από όπου έχουμε καταπληκτική θέα προς ολόκληρο το νότιο τμήμα του νομού Ρεθύμνης. Από αυτό το σημείο πλέον ανοίγεται μπροστά μας μεγάλο τμήμα της βόρειας Κρήτης και του κρητικού πελάγους. Ακλουθώντας αριστερά την κορυφογραμμή σε 20′ φθάνουμε στην κορυφή του Τιμίου Σταυρού, το υψηλότερο σημείο της Κρήτης με υψόμετρο 2453 m. Από εδώ πλέον η θέα, αν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες είναι συγκλονιστική. Αν η θέα από τις πάχνες (2452m) των Λευκών Όρεων είναι εκθαμβωτική με το πλήθος των κορυφών που την περιβάλλουν, η αίσθηση της θέας από τον Ψηλορείτη είναι διαφορετική γιατί η κορυφή του Τιμίου Σταυρού ορθώνεται μοναχική και αγέρωχη πάνω από ολόκληρη την κεντρική Κρήτη. Η διανυκτέρευση στην κορυφή τις καθαρές (αλλά κρύες) νύχτες του καλοκαιριού είναι μια ξεχωριστή εμπειρία. To ξερολιθικό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού μας προσφέρει προστασία αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ανάβαση στην κορυφή του Ψηλορείτη απαιτεί σταθερές καιρικές συνθήκες. Οι σφοδροί βόρειοι άνεμοι δημιουργούν τεράστια προβλήματα και ειδικά σε περιόδους που υπάρχει χιόνι στις βόρειες πλαγιές ο αέρας το μετατρέπει σε επικίνδυνη παγωμένη παγίδα. 

Στο πλάτωμα της κορυφής βόρεια από το εκκλησάκι υπάρχει πρόχειρη υπόγεια δεξαμενή με χιονόνερο αλλά καλό είναι να χρησιμοποιηθεί μόνο αποστειρωμένο.

Συνολικό μήκος: Ανώγεια – Ζώμινθος: 11 km / Ζώμινθος – Νίδα: 11 km

– Ώρες Διαδρομής: 8

– Προτεινόμενη Περίοδος: Άνοιξη έως Φθινόπωρο

– Δυσκολία Διαδρομής: Σχετικά εύκολη

– Είδος Σηματοδότησης: Ε4 (κόκκινα σημάδια – σωροί πέτρας)Τμήμα διαδρομής Ανώγεια – Ζώμινθος

Από την νοτιοδυτική έξοδο των Ανωγείων στο Περαχώρι, ανεβαίνουμε το μονοπάτι το οποίο περνάει από την εκκλησία του Αγ. Νεκταρίου, αμέσως μετά συνεχίζουμε να ανηφορίζουμε δίπλα στο μικρό αλσύλλιο από πεύκα και κυπαρίσσια μέχρι την κορυφή του λόφου. Αφήνοντας τη φυτεμένη περιοχή αρχίζουμε να κατηφορίζουμε προς χείμαρρο ακολουθώντας το μονοπάτι. Μόλις τον διασχίσουμε ξανανεβαίνουμε για λίγο σε μικρό διάσελο με μικρή κορυφή στα δεξιά μας όπου υπάρχει παλιό μητάτο. Αφού κατέβουμε για λίγο διασχίζουμε άλλη ξερή κοίτη χειμάρρου και με κατεύθυνση ελαφρά νοτιοδυτική μπαίνουμε σε κοίλωμα το ακολουθούμε.

To μονοπάτι στην αρχή διασχίζει αραιή χαμηλή βλάστηση αλλά σιγά σιγά πυκνώνει και βρισκόμαστε να περπατάμε μέσα στους πρίνους. To δυσδιάκριτο μονοπάτι ανηφορίζοντας ελαφρά μας οδηγεί μετά από 2 ώρες περίπου στο βάθος του κοιλώματος όπου σε κόψιμο του βράχου συναντάμε πηγή. Υπάρχει διαμορφωμένη στέρνα που μαζεύεται το νερό της πηγής τους ξερούς καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους η ποιότητα του νερού δεν είναι κατάλληλη για πόσιμο. Από την Πηγή ξεκινάει χωματόδρομος με δυτική κατεύθυνση που παραπάνω στρίβει νότια και στα 200 μέτρα συνολικά από την πηγή συναντάει κύριο χωματόδρομο τον οποίο ακολουθούμε αριστερά, νότια. Συνεχίζουμε διασχίζοντας μικρή κοιλάδα με βοσκολίβαδο. Στις πλαγιές χαμηλή βλάστηση από πουρνάρια και πρίνους. Μετά από 400 μέτρα συναντάμε μικρή περίφραξη και δεξιό παρακλάδι του χωματόδρομου. Συνεχίζουμε πάντα ευθεία νότια και 80 μέτρα ακριβώς από την διακλάδωση βλέπουμε δεξιά μας να διακρίνεται ελάχιστα το παλιό μονοπάτι πάντα με νότια κατεύθυνση, το οποίο ακολουθούμε ανάμεσα από θαμνώδη βλάστηση και ψηλούς πρίνους. Στην αρχή κατεβαίνουμε ομαλή πλαγιά και μετά μπαίνουμε σε μικρό κοίλωμα. Λίγο παρακάτω στρίβουμε αριστερά, ελαφρά νοτιοανατολικά ακολουθώντας την κοίτη μικρού ξερού χειμάρρου. Σε σημείο που διακλαδίζει ακολουθούμε το δεξί παρακλάδι και μετά από λίγα μέτρα βγαίνουμε από την κοίτη και ανεβαίνουμε τη μικρή πλαγιά σε χώρο κάπως επίπεδο.

Ακολουθούμε τα σήματα τα οποία μας βγάζουν στην δυτική πλευρά περιφραγμένου χώρου και αμέσως μετά ανεβαίνουμε σε χωματόδρομο. Δεξιά μας στη μικρή κορυφή υπάρχει μητάτο. Η διαδρομή από την πηγή μέχρι και το σημείο αυτό είναι από τις ομορφότερες του Ψηλορείτη, ειδικά την περίοδο της άνοιξης.

Ακολουθούμε το χωματόδρομο αριστερά με δυτική κατεύθυνση. Διασχίζουμε μικρά πλατώματα και πλαγιές με κοπάδια που βόσκουν. Αφήνουμε αριστερά μας σε μεγάλο πλάτωμα, υπόστεγο και περίφραξη και ακολουθώντας πάντα το χωματόδρομο αφού ανέβουμε και διασχίσουμε μικρό διάσελο συναντάμε διακλάδωση. Συνεχίζουμε δεξιά ανατολικά διασχίζοντας τώρα το μεγάλο μακρόστενο πλάτωμα που μας βγάζει στον αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου όπου συναντάμε και τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο για Νίδα. 

Τμήμα διαδρομής Ζώμινθος – Νίδα

Ακολουθώντας δεξιά τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο αμέσως μετά τον περιφραγμένο αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου συναντάμε δεξιά μας διαμορφωμένο καθιστικό χώρο με το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Συνεχίζουμε να ακολουθούμε τον αμαξωτό δρόμο ο οποίος ελίσσεται στις πλαγιές με θέα στην περιοχή Ζωμίνθου.

Στα μικρά υψώματα και τις πλαγιές της κοιλάδας διακρίνεται μεγάλος αριθμός μητάτων. Η βλάστηση σιγά σιγά αρχίζει να αραιώνει και όταν μετά από 4km περίπου φθάνουμε στην περιοχή “Μύθια” το τοπίο είναι πλέον εντελώς γυμνό. Στη Μύθια συναντάμε δύο μητάτα δίπλα στον δρόμο και στην κατεύθυνση που στο βάθος νοτιοανατολικά διακρίνεται η κορυφή Σκίνακας με το Αστεροσκοπείο βλέπουμε και το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Μάμα.

Συνεχίζουμε για άλλα 3 km, και αφού προσπεράσουμε αριστερά μας παράκαμψη χωματόδρομου για το Σκίνακα, βρισκόμαστε σε πλάτωμα και δεξιά του δρόμου στη θέση Πετραδολάκια συναντάμε συγκρότημα μητάτων. 

Αφού ανέβουμε λίγο και αφήσουμε πίσω μας το πλάτωμα προχωράμε για άλλα 500 μέτρα και ανοίγεται μπροστά χαμηλά το οροπέδιο της Νίδας. Σ’ αυτό το σημείο αφήνουμε τον κεντρικό αμαξωτό δρόμο και ακολουθούμε τον κατηφορικό χωματόδρομο ο οποίος ξεκινάει από μικρό κοίλωμα και κατεβαίνει στον ανατολικό μυχό του οροπεδίου της Νίδας. Αφού φθάσουμε στο επίπεδο του οροπεδίου το διασχίζουμε με κατεύθυνση προς το κτήριο του υπό κατασκευή ξενώνα του Δήμου Ανωγείων.

Από την κορυφή, για την κατάβαση στην Νίδα ακολουθούμε την κορυφογραμμή μέχρι το διάσελο με τον Αγκαθιά. 

Σ’ αυτό το σημείο δεξιά έχουμε το μονοπάτι για την επιστροφή στο καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Ρεθύμνου. Συνεχίζουμε λίγο ανηφορικά ευθεία ανατολικά για να βρεθούμε στη βόρεια πλαγιά του Αγκαθιά. Λιτό το τμήμα της διαδρομής τις περιόδους που είναι σκεπασμένο με χιόνι παγώνει και γίνεται πολύ επικίνδυνο πέρασμα.

Μετά από λίγο στρίβουμε νοτιοανατολικά και περνάμε δίπλα από μια χοάνη και αμέσως μετά σε σταθερή νοτιοανατολική πορεία ακολουθούμε το λούκι της ανατολικής πλαγιάς του Αγκαθιά για περίπου 1 (μία) ώρα και 20′ μέχρι που συναντάμε μικρό πλάτωμα.

Από εδώ μπορούμε να προχωρήσουμε νότια προς άλλο μεγαλύτερο πλάτωμα τα Ακόλυτα από όπου θα ακολουθήσουμε το μονοπάτι για Καμάρες. Ακολουθούμε όμως την αριστερή ανατολική πορεία για Νίδα.

Διασχίζουμε το πλάτωμα και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε ελαφρά προς το μικρό διάσελο που φαίνεται μπροστά μας στο οποίο φθάνουμε μετά από 10 περίπου. Τώρα φαίνεται στο βάθος ανατολικά ο υπόλοιπος ορεινός όγκος του Ψηλορείτη με τις χαμηλότερες κορυφές και μπροστά χαμηλά εμφανίζεται τμήμα του Οροπεδίου της Νίδας. Ακολουθούμε το λούκι που ανοίγεται μπροστά μας και κατεβαίνουμε συνέχεια προς το οροπέδιο το οποίο σιγά σιγά εμφανίζεται μπροστά μας σ’ όλη του την έκταση.

Μετά από 1 (μία) ώρα περίπου κατάβασης αφήνουμε το λούκι, περνάμε αριστερά στην πλαγιά και κατευθυνόμαστε προς τον χωματόδρομο ο οποίος οδηγεί από το εκκλησάκι της Ανάληψης στο Iδαίον Άντρο. Φθάνουμε στην νοτιότερη στροφή του χωματόδρομου σε 15′ περίπου και ακολουθώντας δεξιά πορεία κατεβαίνουμε στην εκκλησία, και από εκεί στην πηγή της Ανάληψης ακριβώς πάνω από τον υπό κατασκευή ξενώνα της Νίδας. Συνολικά ο χρόνος κατάβασης από κορυφή Ψηλορείτη στο οροπέδιο της Νίδας διαρκεί περίπου 3 ώρες και 20′.  Αντίθετα η ανάβαση διαρκεί κάτω από σταθερές καιρικές συνθήκες 4 ώρες και 30′.

Στα 2453 μέτρα υψόμετρο, το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού διαιωνίζει την πανάρχαια συνήθεια λατρείας των Ιερών Κορυφής. To ξερολιθικό κτίσμα που αποτελείται από δύο κυκλικής κάτοψης χώρους για τη διαμονή των προσκυνητών και τον κυρίως χώρο λατρείας έχει σε κάτοψη το σχήμα θήκης βιολιού. Είναι μετόχι της Μονής Δισκουρίου (ανήκει στο Δήμο Μυλοποτάμου) που βρίσκεται στη ρίζα της βόρειας πλαγιάς του Ψηλορείτη, και γιορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία προσκυνητές από ολόκληρη την Κρήτη ανεβαίνουν για προσκύνημα. To εκκλησάκι κατά την διάρκεια του χειμώνα σκεπάζεται από χιόνι, ενώ κατά τους θερινούς μήνες μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν προσωρινό καταφύγιο για διανυκτέρευση.

Στο πλάτωμα γύρω από το εκκλησάκι και ειδικά στην νότια προστατευμένη πλευρά του υπάρχει η δυνατότητα για υπαίθρια διανυκτέρευση, αλλά απαιτείται κατάλληλος εξοπλισμός εξαιτίας των χαμηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται την νύχτα.

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης ο οποίος έχει μελετήσει σε βάθος τις λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη γράφει για την “Ιερά Πορεία” όπως χαρακτηριστικά ονομάζει την Προσκυνηματική πορεία προς τον Τίμιο Σταυρό: “…Σε παλιότερες εποχές, η εορτή του Σταυρού ήταν πόλος έλξης των Κρητικών που από διάφορες επαρχίες ξεκινούσαν το μεγάλο ταξίδι προς την κορφή του Ψηλορείτη. Ένας λόγιος του 19ου αι., ο Παύλος Βλαστός, μας άφησε καταπληκτικές περιγραφές της ανάβασης προς το πέτρινο ξωκλήσι, χαρακτηρίζοντας την μάλιστα ως “ιερά πορεία”. Ο ίδιος είχε ανεβεί στο ιερό προσκύνημα το 1860 και το 1872.

Οι προσκυνητές φρόντιζαν να φτάσουν από την παραμονή στις πλαγιές του Ψηλορείτη και να καταφύγουν για διανυκτέρευση στις μάντρες των βοσκών. Οι τελευταίοι τους φιλοξενούσαν και, παρατηρώντας τα άστρα, μάντευαν την κατάλληλη ώρα -μετά τα μεσάνυχτα- που έπρεπε να ξεκινήσουν για να βρεθούν τα χαράματα στο Σταυρό. Δεξιά κι αριστερά του μονοπατιού φύτρωναν φρύγανα και χαμόκλαδα. Έβαζαν φωτιά σ’ αυτά, φωτιζόταν το μονοπάτι των βοσκών και των προσκυνητών και η “ιερά πορεία” προχωρούσε στη νυκτερινή διαδρομή της. “Προχωρούντες προς τα άνω καίοντες σχηματίζονται γραμμαί αίτινες φωτίζουσι τους αναβαίνοντας…“, έγραψε ο Βλαστός. Την ίδια ώρα όμως οι κάτοικοι των πόλεων ξενυχτούσαν για να παρακολουθήσουν τη φωτεινή πορεία προς την κορυφή, αφού οι φωτεινές γραμμές “φαίνονται εκ μακρόθεν φωταυγάζουσαι… Πολλάκις βλέπομεν ταύτας και εκ Ρεθύμνης φαίνονται δε και εκ των Λευκών Ορέων δεικνύουσι και τοις μακράν θεωμένοις την πρόοδον της αναβάσεως…“. Η πορεία προς την κορυφή ήταν μακρά και δύσκολη. Ο Ιωσήφ Χατζηδάκης, ιδρυτής του “Κρητικού Μουσείου” (σήμερα Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου) έγραφε το 1881: “Πολλοί ευσεβείς, εν οις φυσικά πλείονες γυναίκες, ανέρχονται εκεί πλησίον των ουρανών ίνα εκ του σύνεγγυς παρακαλέσωσι τον Θεόν. Ανέρχονται δε ουχί αυθημερόν, αλλά διανυκτερεύουσιν οι πλείστοι εις το μέσον του δρόμου και την επαύριον διανύουσι τον υπόλοιπον μέχρι της κορυφής. Εντός του ναΐσκου υπάρχει μια μόνη επί χαλκού χαραγμένη εικών, αύτη δε και τεμάχια σιδηρού σταυρού εις δύο τετμημένου και λίθος ακατέργαστος χρησιμεύων ως Αγία Τράπεζα αποτελούσι την όλην σκευήν και διακόσμησιν του ναού“.

Οι Κρητικοί πιστεύουν πως τα μεσάνυχτα της μεγάλης γιορτής του Σταυρού ένας φωτεινός σταυρός φεύγει από τη μια βουνοκορφή της Κρήτης και πηγαίνει σε κάποιαν άλλη, όπου επίσης υπάρχει ναός του. Από την κορφή του Ψηλορείτη πηγαίνει στην κορυφή των Αστερουσίων, στον Κόφινα, άλλο σπουδαίο διαχρονικό λατρευτικό κέντρο….”

Διαδρομή: Νίδα – Ρούβας – Ζαρός

Συνολικό Μήκος: 19,5 km- Ώρες Διαδρομής: Νίδα – Ρούβας: 5 ώρες, Ρούβας – Ζαρός: 2 ώρες & 30′- Προτεινόμενη Περίοδος: Από Μάρτιο έως Οκτώβριο- Δυσκολία Διαδρομής: Σχετικά εύκολη διαδρομή. Είδος Σηματοδότησης: Ε4 (Στο φαράγγι χαραγμένο μονοπάτι & σήματα)Από την πηγή της Ανάληψης κατεβαίνουμε στο χωματόδρομο ο οποίος κατευθύνεται νότια προς τον “Πόρο της Μηλιάς“. Τον ακολουθούμε για 1200 μέτρα περίπου διασχίζοντας ένα μεγάλο τμήμα δυτικά του κάμπου της Νίδας, μέχρι που συναντάμε αριστερά χωμάτινο παρακλάδι το οποίο ακολουθεί ανατολικά την Κοιλάδα του Βαρσάμου. Διασχίζουμε τη μικρή κοιλάδα με την αραιή και θαμνώδη βλάστηση και προχωράμε μέχρι το σημείο που ο χωματόδρομος στρίβει αριστερά σε μικρή κοιλότητα. Αν συνεχίσουμε στο χωματόδρομο μετά από 250 μέτρα ανεβαίνουμε στη μικρή κορυφή και συναντάμε μητάτο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν πρόχειρο καταφύγιο. Από το σημείο της στροφής του χωματόδρομου όπου υπάρχει μοναχικό δέντρο με μικρό βράχο εάν ανέβουμε ίσια νότια την πλαγιά, μετά από 100 μέτρα στη ρίζα του κοψίματος του βράχου θα βρούμε την πηγή του Βαρσάμου.

Επιστρέφουμε κάτω στον χωματόδρομο και ακολουθούμε το χωματόδρομο ανατολικά μέχρι που συναντάμε μικρό πλάτωμα σε υψόμετρο 1440 μ. όπου στο δεξιό νότιο τοίχωμά του υπάρχει τεράστιο σπηλαιοβάραθρο. Μέχρι αυτό το σημείο η συνολική πορεία από την πηγή του Βαρσάμου είναι I ώρα περίπου.

Συνεχίζουμε ανατολικά ανηφορικά στην αρχή και μετά από λίγο βρισκόμαστε σε ομαλή πλαγιά που μας οδηγεί σε πλάτωμα το οποίο καταλήγει, ανάμεσα σε μια μεγάλη κορυφή, (1610 μ.) αριστερά και μικρότερη δεξιά. Αφού διασχίσουμε το πλάτωμα βρισκόμαστε στο στένεμα ανάμεσα στις δύο πλαγιές που σιγά σιγά δημιουργούν μικρό φαράγγι. Κατεβαίνοντας δύσκολα στο πλάι ή στην κοίτη του ξερού χειμάρρου ανάμεσα σε ψηλή βλάστηση μετά από 25′ βλέπουμε στα δεξιά μας μεγάλη βραχοσκεπή. Από εδώ πλέον ανοίγεται μπροστά μας το δάσος του Ρούβα.

Συνεχίζουμε να κατεβαίνουμε στην απότομη πλαγιά και σε 5′ από το κοίλωμα αφήνουμε το μικρό φαράγγι και συνεχίζουμε νότια στη ρίζα της απότομης πλαγιάς. Αμέσως μετά διακρίνουμε στα 30 μέτρα ψηλά την είσοδο μεγάλης σπηλιάς που δεσπόζει σ’ ολόκληρο το Ρούβα.

Τα σήματα του Ε4 πάνω στους κορμούς και τα κόκκινα σημάδια στους βράχους μας οδηγούν νότια, ακολουθώντας την ισοϋψή των 1150 μ. περίπου.

Χρειάζεται προσοχή μέχρι να βγούμε από την ψηλή βλάστηση που δεν μας επιτρέπει να έχουμε μεγάλη δυνατότητα προσανατολισμού. Μετά από 35′ πορείας στο δάσος και αφού έχουμε περάσει την κορυφή μικρής ράχης βλέπουμε μπροστά πάντα σε υψόμετρο των 1150 περίπου την τσιμεντένια δεξαμενή που μαζεύει το νερό της κοντινής πηγής.

Από την δεξαμενή χωματόδρομος μας οδηγεί μετά από 150 μέτρα στο μητάτο των Βεΐσηδων στη θέση “Δυό Πρίνοι”. Παρακάτω σε μικρό πλάτωμα το μικρό εκκλησάκι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Από αυτό το σημείο έχουμε πανοραμική θέα ολόκληρης της λεκάνης του Ρούβα που ορίζουν μια σειρά από ψηλές κορυφές.

Νότια είναι το Σαμάρι (1413 μ.) και τα Αμπελάκια (1441 μ) που στην συμβολή τους δημιουργούν το Φαράγγι του Ζαρού. Ανατολικά η κορυφή Γυριστή (1779 m) και Κουδούνι (I860 m). Βόρεια ο Σκίνακας (1752 m). To δάσος του Ρούβα θεωρείται το μεγαλύτερο σε έκταση πρινόδασος της Ελλάδας και καλύπτει έκταση 30.000 περίπου στρεμμάτων. Ακριβώς από το πλάτωμα της εκκλησίας ακολουθούμε τη νότια αργιλώδη κορυφογραμμή όπου διακρίνεται ελάχιστα το μονοπάτι και αρχίζουμε να κατηφορίζουμε συνέχεια νότια με κατεύθυνση την είσοδο του Φαραγγιού.

Μετά από 20′ στρίβουμε λίγο αριστερά ακολουθώντας πάντα την κορυφογραμμή και σε άλλα 20′ φθάνουμε στην κοίτη του ποταμού λίγο ανατολικά από την είσοδο του φαραγγιού.

Λίγα μέτρα παραπάνω υπάρχει η συμβολή του κεντρικού χειμάρρου του Ρούβα με το μικρό ποτάμι με τρεχούμενο νερό από την πηγή του Άη Γιάννη. To νερό αυτό κατά τους καλοκαιρινούς ξηρούς μήνες χάνεται λίγο παρακάτω στην αρχή του φαραγγιού.

Ακλουθούμε την κοίτη του μικρού ποταμού και σε λίγα λεπτά βρισκόμαστε στη θέση Άη Γιάννης όπου υπάρχει διαμορφωμένος χώρος για ανάπαυση δίπλα στο ποτάμι με τα Πλατάνια. Λίγο πιο πάνω το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου και δίπλα πετρόκτιστο κτίσμα που μπορεί να χρησιμεύσει σαν πρόχειρο καταφύγιο. Επιστρέφουμε πίσω στην συμβολή των δύο ποταμιών και ακολουθούμε την βόρεια όχθη μέχρι την είσοδο του φαραγγιού. Διασχίζουμε το ποτάμι και περνάμε στο διαμορφωμένο μονοπάτι στην ανατολική όχθη του φαραγγιού. Τώρα πια το μονοπάτι διασχίζει το κυρίως φαράγγι κάτω από τα δένδρα και λίγο πιο ψηλά από την κοίτη του ποταμού. To τοπίο είναι εκπληκτικό και δίκαια θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα ορεινά της Κρήτης.

Περνάμε στην δυτική όχθη και αφού φτάσουμε στη θέση “του Κουρούπη ο Πρίνος” όπου υπάρχει διαμορφωμένος χώρος για ανάπαυση συνεχίζουμε και σε 35′ συνολικά από την είσοδό μας στο φαράγγι φτάνουμε στην “Κακιά Σκάλα“.

Παλιότερα αυτό ήταν το δυσκολότερο πέρασμα του φαραγγιού αλλά με τα έργα διαμόρφωσης του μονοπατιού δημιουργήθηκε ξύλινο κατηφορικό πέρασμα που διευκολύνει την διάβαση. 
Συνεχίζουμε στη κοίτη του φαραγγιού και μετά από λίγο βγαίνουμε στην ανατολική όχθη μέσα σε ποικίλη βλάστηση. To φαράγγι του Ζαρού θεωρείται από τα πλουσιότερα σε χλωρίδα της Κρήτης. Παλιότερα υπήρχαν και αίγαγροι αλλά σήμερα έχουν απομείνει μόνο αγριοκάτσικα στις απότομες πλαγιές του. 

Λίγο παρακάτω συναντάμε διαμορφωμένο χώρο και βρύση με νερό. Σ’ αυτό το σημείο τα τοιχώματα του φαραγγιού είναι επιβλητικά. Συνεχίζουμε περνώντας στην δυτική πλαγιά ακολουθώντας το μονοπάτι που απομακρύνεται από την κοίτη του ποταμού και ταυτόχρονα ανοίγεται μπροστά μας η μακρινή θέα προς τον Ζαρό. Λίγο παρακάτω υπάρχει διαμορφωμένος καθιστικός χώρος από όπου μπορούμε να θαυμάσουμε την καταπληκτική θέα.

Συνεχίζουμε στο χείλος του γκρεμού, μέχρι που κατεβαίνουμε σε σημείο όπου υπάρχει διακλάδωση αριστερά την οποία ακολουθούμε μέχρι την κοίτη του ποταμού.

Βόρεια βλέπουμε την κάθετη ορθοπλαγιά που ορίζει την είσοδο του δύσβατου τμήματος του φαραγγιού.

Διασχίζουμε τη κοίτη και περνάμε στην ανατολική πλαγιά και λίγα μέτρα παραπάνω συναντάμε πηγή με πόσιμο νερό και διάσπαρτα ερείπια ξερολιθικών κτισμάτων παλαιού οικισμού υλοτόμων και καρβουνιάρηδων. Ακολουθώντας πάντα το χαραγμένο μονοπάτι και αφού διασχίσουμε μεγάλη χαλασιά ανεβαίνουμε μέχρι το Ερημητήριο του Αγίου Ευθυμίου. Χαμηλά στη δυτική όχθη του ποταμού διακρίνεται το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στο οποίο κατεβαίνουμε ακολουθώντας το μονοπάτι που ελίσσεται στην απότομη πλαγιά. 15′ μετά τον Άγιο Ευθύμιο περνάμε δίπλα από το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Μηνά και συνεχίζουμε μέχρι το σημείο που υπάρχει παλιό ασβεστοκάμινο και μικρή ξύλινη γέφυρα την οποία αφού διασχίσουμε ανεβαίνουμε στο χώρο του Αγίου Νικολάου. Επιστρέφουμε στην ανατολική όχθη όπου και το παλιό ασβεστοκάμινο και ακολουθούμε το μονοπάτι νότια στην πλαγιά με τους θάμνους και τη φασκομηλιά.

Ανεβαίνουμε για λίγο και ακολουθώντας το φρύδι της πλαγιάς το μονοπάτι μας οδηγεί πάνω από τη μικρή τεχνητή λίμνη στη θέση της πηγής Βοτόμου από όπου υδρευόταν η αρχαία Γόρτυνα.

Από την βόρεια είσοδο του φαραγγιού μέχρι και την λίμνη ο χρόνος μας ήταν 2 ώρες και 30′ ομαλής πορείας.

Στον διαμορφωμένο χώρο της λίμνης λειτουργεί ταβέρνα. Συνεχίζουμε νότια ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο. 300 μέτρα μετά τη λίμνη αριστερά υπάρχει εκτροφείο πέστροφας και ταβέρνα και λίγο παρακάτω συναντάμε παλιό Υδρόμυλο που βρίσκεται ακόμα σε λειτουργία. Συνεχίζουμε για άλλα 500 μέτρα και φτάνουμε στον Ζαρό.

Η διαδρομή από τα Ανώγεια ακολουθεί τον δημόσιο ασφαλτοστρωμένο δρόμο και οδεύει προς την περιοχή της Ζωμίνθου.  Στη συνέχεια συναντά την πηγή της Αγίας Μαρίνας παραπάνω βρίσκεται η διασταύρωση προς το αστεροσκοπείο του Σκίνακα.

Το τοπίο της διαδρομής είναι γενικά γυμνό και τραχύ. Στη Ζώμινθο εντυπωσιάζει το μοναδικό εναπομένον στην Κρήτη δασύλλιο σφενδάμνων και ο εντυπωσιακός κράταιγος (τρικοκιά), χαρακτηρισμένος ως Μνημείο της Φύσης. Στα τριγύρω μικρά οροπέδια φύεται ένα σπανιότατο ενδημικό φυτό της Κρήτης και ένα από τα 4 ενδημικά γένη Ελλάδας, η χορστρισέα, που κινδυνεύει με εξαφάνιση.

Κατά τη διάρκεια επιλεγμένων ημερών το Αστεροσκοπείο είναι επισκέψιμο από τις 17:00-23:00. Οι επισκέπτες θα έχουν όπως πάντοτε τη δυνατότητα να ξεναγηθούν στις εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου και να παρακολουθήσουν σχετική παρουσίαση, συνήθως έως τις 20:30. Κατόπιν, οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν με το μάτι, μέσω του τηλεσκοπίου των 1.3 μέτρων, ένα ουράνιο αντικείμενο που θα είναι ορατό εκείνη την περίοδο.

Λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στο υψόμετρο του Αστεροσκοπείου Σκίνακα, προτείνουμε να είστε κατάλληλα ενδεδυμένοι. Να ληφθεί υπόψη ότι το Αστεροσκοπείο είναι Ερευνητική – Επιστημονική εγκατάσταση.

Επισημαίνουμε ότι σε ημέρες μεγάλης προσέλευσης η αναμονή για την παρατήρηση με το μάτι μπορεί να ξεπεράσει τη μία ώρα. Για αυτό η επίσκεψη με μικρά παιδιά, όπως και για άτομα με προβλήματα κινητικά, σε ημέρες μεγάλης προσέλευσης δεν συστήνεται.

Επίσης, λόγω της στενότητας του δρόμου προς το Αστεροσκοπείο που εμπεριέχει σοβαρό κίνδυνο ατυχήματος και του περιορισμένου χώρου στάθμευσης στο Αστεροσκοπείο, η επίσκεψη με λεωφορεία τις ημέρες ελεύθερης επίσκεψης του κοινού δεν είναι δυνατή.

Παρακαλούμε δείτε το χάρτη οδικής πρόσβασης από τα Ανώγεια.

Πηγή : http://skinakas.physics.uoc.gr

Οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακολουθούσαν το οδοιπορικό για να ανέβουν σε αυτό το τόπο λατρείας. Πλούσιοι και φτωχοί κρεμούσαν τα αναθήματά τους μέσα ή έξω από τη σπηλιά, στα κλαδιά των δέντρων, όπως γίνεται με τα τάματα στις εκκλησίες στα νεότερα χρόνια.

Η ιδιαιτερότητα της λατρείας του Δία στο Ιδαίο Άντρο, ήταν η μυθολογούμενη γέννησή του και ο ετήσιος θάνατός του στον ίδιο τόπο. Στο ιερό σπήλαιο λατρευόταν σαν νήπιο, σαν έφηβος και σαν ώριμος θεός. Θυσίες αιματηρές ή αναίμακτες, εκστατικοί χοροί, θόρυβοι τυμπάνων και κροτάλων, Διονυσιακά μυστήρια πιθανολογούνται από τα ευρήματα. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο αρχαιολόγος, γνωρίζουμε λίγα για τα μυστήρια του Ιδαίου Άντρου. Η μυστικότητα ήταν το απόλυτο μυστήριο, ο ιερός λόγος ήταν άρρητος-απόρρητος και η κοινοποίηση τους, προέβλεπε σοβαρές ποινές.

Αφήστε τα  Ανώγεια για να «σκαρφαλώσετε» ακόμα παραπάνω, ακολουθώντας τις πινακίδες για «Ιδαίον Άντρον».

Ο ελικοειδής δρόμος ανεβαίνει υψομετρικά, προσφέροντας μια μοναδική θέα της περιοχής. Το συγκεκριμένο οροπέδιο αποτελεί ένα από τα βασικά αξιοθέατα του Ψηλορείτη. Στην ευρύτερη περιοχή προκλήθηκαν πολλές γεωλογικές αλλαγές, καταλήγοντας να δώσουν αυτό το εντυπωσιακό ανάγλυφο που υπάρχει στις μέρες μας.

Μετά από μερικά χιλιόμετρα, φαίνεται από μακριά ένα μεγάλο άνοιγμα στην απέναντι πλευρά του βουνού, το «Ιδαίον Άντρον».

Από εκεί και πέρα για περίπου 500μ. ξεκινά ένας σχετικά βατός χωματόδρομος που κατέληγε στην είσοδο της «Σπηλιάρας της Βοσκοπούλας», όπως αλλιώς λέγεται το Ιδαίον Άντρον. Πρόκειται για ένα μεγάλο άνοιγμα του βουνού, που αποτελεί την αρχή μιας σπηλιάς.

Ο Άγιος γιορτάζεται στις 3 Ιουλίου κάθε χρόνο, την ημερομηνία δηλαδή που μαρτύρησε για την αγάπη του Χριστού, επί αυτοκράτορα Τραιανού (το 98 μ.Χ.),σε ηλικία 20 χρόνων.

Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, και με υποστηριχτές του, ανθρώπους πνευματικούς, καθιέρωσαν τη γιορτή τα τελευταία χρόνια (από το 1998),και ταυτόχρονα μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων, τα Υακίνθεια, που διαρκούν τρείς μέρες.

Τα ”Υακίνθεια” φιλοδοξούν να αποτελέσουν πολιτιστικό θεσμό και πυρήνα εκδηλώσεων για την Κρήτη και όλη την Ελλάδα.

Ο Άγιος Υάκινθος, Άγιος της αγάπης, του έρωτα, προστάτης των ζευγαριών, της σχέσης άνδρα και γυναίκας, γιορτάζεται πλέον κάθε χρόνο, στον ίδιο τόπο, 12 χιλιόμετρα νότια των Ανωγείων, στους ορεινούς Φούρνους, στο ομώνυμο πέτρινο εκκλησάκι που χτίστηκε στην χάρη του, και σε υψόμετρο 1200 μέτρα (στον Ψηλορείτη).

Στο χώρο οδηγεί βατός αλλά μη ασφαλτοστρωμένος δρόμος.

Ακολουθήστε τη διαδρομή στο χάρτη για να πάτε στο χώρο εκδηλώσεων .