Η μεγαλόνησος Κρήτη υπήρξε από την αρχαιότητα σταυροδρόμι ηπείρων, αποτελώντας τη γέφυρα της Ευρώπης προς την Αφρική και σημείο επαφής και ανατροφοδότησης μεγάλων πολιτισμών.

Βρέχεται από τα νερά του Λιβυκού και Κρητικού πελάγους, με πυξίδες τις κορυφές των βουνών της, των Λευκών ορέων από τα δυτικά στο Νομό Χανιών, του Ψηλορείτη στο κέντρο ανάμεσα στους Νομούς Ρεθύμνου και Ηρακλείου και των Λασιθιώτικων βουνών από τα ανατολικά στο Νομό Λασιθίου. Η Κρήτη είναι τόπος με έντονες γεωφυσικές εναλλαγές. Από τη μια ψηλές κορυφές και κοφτεροί βραχότοποι που εναλλάσσονται με χαράδρες και σπηλιές, και από την άλλη τα ακρογιάλια της άλλοτε αμμουδερά κι άλλοτε απότομα δημιουργούν αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του νησιού.

Η Κρήτη είναι η γη των μύθων που γέννησε και ανέθρεψε τον Πατέρα των θεών Δία, η κοιτίδα του μινωικού πολιτισμού, το νησί που κατήχησε ο Απόστολος Τίτος, ο τόπος με τα λαμπρά μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων, τα ανακτορικά οικοδομήματα, τις επιφανείς αρχαίες πόλεις, τους λαξευτούς τάφους, τις βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια, τα ενετικά κάστρα και τους οθωμανικούς κουμπέδες, με ιστορικές μάχες και θυσίες ηρώων κατά τη μακραίωνη ιστορία της.

Η Κρήτη είναι το νησί που γέννησε μεγάλους ζωγράφους, λόγιους και ποιητές, όπως τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο, τον Βιντσέντζο Κορνάρο, τον Νίκο Καζαντζάκη, τον Οδυσσέα Ελύτη και τόσους άλλους, που ανάθρεψε σπουδαίους μουσικούς, δεξιοτέχνες της λύρας, του λαούτου, του βιολιού και του μπουλγαρί που ύμνησαν τη ζωή, τον έρωτα και το θάνατο με τη μουσική, το χορό, τη λύρα και τις μαντινάδες.

Η καρδιά ολόκληρης της Κρήτης χτυπά στον ομφαλό της, στην ενδοχώρα της, στη ριζοβουνιά του αρχαίου όρους Ίδη, του Ψηλορείτη. Το βουνό αυτό διαφέρει από τα άλλα της Κρήτης. Είναι μακρόστενο με λίγες κορυφές που η πιο ψηλή του φτάνει στα 2456 μ. Το χιόνι σκεπάζει σχεδόν όλο το χρόνο την κύρια οροσειρά με τις πολλές κορυφές της. Ανάμεσά τους απλώνονται ρεματιές, φαράγγια και οροπέδια όπως ο Έβδομος στο Μαλεβίζι, το Λιβάδι στα ορεινά του Κρουσώνα, καθώς και τα μικρότερα Ξερολίμη και Βρουλίδια στα Ανώγεια όπως και της Νίδας με το Ιδαίον Άντρο, το σπήλαιο που μεγάλωσε σύμφωνα με το μύθο ο Δίας.

Η βόρεια και δυτική πλευρά του βουνού ανεβαίνει ομαλά όλη τη ρίζα και είναι γεμάτη μεγάλους οικισμούς από την πλευρά του Μυλοποτάμου, καλλιέργειες και πλήθος βοσκοτόπων.

Η νότια και ανατολική όμως πλευρά ίου βουνού είναι πιο άγρια καθώς από τις βουνοκορφές ξεκινούν άγριοι γκρεμοί που οδηγούν στον κάμπο ίου Ηρακλείου και της Μεσσαράς ή καταλήγουν στην κοιλάδα του Αμαρίου. Εκεί οι οικισμοί είναι χτισμένοι στη ρίζα του γκρεμού για να επωφεληθούν από τα βοσκοτόπια ή απλώνονται στις εύφορες καλλιεργήσιμες πεδινές εκτάσεις. Τα μεγαλύτερα ποτάμια που υπάρχουν διατρέχουν τις μικρές κοιλάδες της περιοχής, όπως ο Γεροπόταμος βόρεια, ο Αμαριανός και ο Πλατύς ποταμός νοτιότερα, ο Κουτσολίδης που αρχίζει από το δάσος του Ρούβα, καθώς και ο Ληθαίος που καταλήγει στην Αρχαία Γόρτυνα. 

Από όλες τις πλευρές του βουνού ξεκινούν φαράγγια που αποτελούν τις εξόδους του νερού καθώς αυτό κυλά ορμητικά προς τη θάλασσα, όπως και μονοπάτια που διασχίζουν το βουνό από τους αρχαίους χρόνους. Μοναδικά στολίδια στο άγριο τοπίο που εναλλάσσει τις σκληρές πετρώδεις εκτάσεις με τα πρινοδάση και τα ταπεινά ενδημικά φυτά και βότανα, είναι τα μιτάτα, μικρά κυκλικά πέτρινα χτίσματα φτιαγμένα με πλακώδεις ασβεστόλιθους για τη φιλοξενία κτηνοτροφών και την τυροκόμηση τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε όλες τις πλευρές του Ψηλορείτη.

Η πλούσια φύση του Ψηλορείτη προσφέρεται στα ορεινά για κτηνοτροφικές δραστηριότητες ενώ στα πεδινά καλλιεργείται προσφέροντας απλόχερα καρπούς με πανάρχαιες ρίζες όπως το λάδι, το κρασί, τα δημητριακά και τα φρούτα.

Οι άνθρωποι που κατοικούν στη ρίζα του βουνού έχουν γαλουχηθεί με τους αρχαίους και τους σύγχρονους μύθους με σημεία αναφοράς τα αρχαία ιερά σπήλαια όπως το Ιδαίον Άντρον, της Πατσού και του Μελιδονίου, τα ολοκαυτώματα και τις θυσίες για την ελευθερία, αλλά και τις απλές καθημερινές συνήθειες, ήθη και έθιμα του τόπου που διατηρούνται, ανατροφοδοτούνται από το σύγχρονο τρόπο ζωής και παράγουν πολιτισμό.

Ο Ψηλορείτης είναι τόπος που εμπνέει για δημιουργία και αναζήτηση αξιών. Είναι ο τόπος που ζεις στο ύψος των ονείρων σου

Πηγή : 

http://www.psiloritis-natural-park.gr/